Đánh giá kết quả phát triển doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực du lịch cộng đồng

1. Những kết quả đã đạt được và nguyên nhân

1.1. Những kết quả đã đạt được

Trong những năm vừa qua, phong trào xã hội đã có những bước tiến mạnh mẽ và đạt được nhiều thành tựu. Việc luật hóa đưa Doanh nghiệp xã hội trở thành một loại hình doanh nghiệp trong hệ thống các doanh nghiệp nước nhà là kết quả sự cố gắng của rất nhiều bên liên quan trong nỗ lực chứng minh những tác động tích cực mà loại hình doanh nghiệp này mang lại cho xã hội, cho cộng đồng. Cùng với sự phát triển của các phong trào xã hội, phong trào đổi mới sáng tạo và việc đưa Doanh nghiệp xã hội vào Luật Doanh nghiệp, theo đó các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng cũng đạt được nhiều bước tiến khả quan:

– Số lượng các tổ chức hoạt động theo mô hình Doanh nghiệp xã hội nói chung và Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng nói riêng ngày càng nhiều.

– Quy mô các tổ chức hoạt động dưới mô hình Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng ngày càng tăng cả về số lượng lao động và vốn kinh doanh. Trong đó, tỷ lệ lao động là người địa phương luôn ở mức cao đã góp phần mang lại những tác động lớn cho chính cộng đồng tại điểm du lịch cả về kinh tế và xã hội.

– Cơ cấu sản phẩm của các tổ chức hoạt động dưới mô mô hình Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng đa dạng, có những đặc thù riêng tạo điểm nhấn thu hút du khách.

– Cuộc sống của cộng đồng địa phương tại các điểm Du lịch cộng đồng có nhiều chuyển biến tích cực về tất cả các mặt kinh tế, văn hóa – xã hội, môi trường.

1.2. Nguyên nhân:

* Du lịch cộng đồng phát triển và mang lại nhiều lợi ích cho cộng đồng địa phương tại điểm du lịch

Trong những năm qua, trước xu hướng phát triển du lịch đại trà đã có những tác động tiêu cực ảnh hưởng tới sự phát triển bền vững của nhiều điểm du lịch thì loại hình Du lịch cộng đồng ngày càng chứng tỏ được nhiều lợi ích của mình đối với cộng đồng địa phương ở cả các mặt kinh tế, văn hóa và xã hội. Du lịch cộng đồng không chỉ cung cấp cơ hội việc làm, mang lại nguồn thu trực tiếp cho cộng đồng từ các dịch vụ cung cấp cho khách hàng mà việc phát triển Du lịch cộng đồng còn giúp thu hút sự quan tâm của các cấp chính quyền, các nhà đầu tư để phát triển hệ thống đường sá, điện nước, mạng lưới thông tin y tế… cũng như thúc đẩy giao lưu và bảo tồn văn hóa bản địa.

Như vậy, đối với các điểm Du lịch cộng đồng nói chung và đối với những vùng đồng bào dân tộc ít người nói riêng, việc phát triển Du lịch cộng đồng là phương thức hữu hiệu để phát triển kinh tế – xã hội, góp phần xóa đói giảm nghèo, bảo tồn được môi trường tự nhiên và văn hóa bản địa. Đó cũng là lý do khiến ngày càng nhiều địa phương đang rất nỗ lực thúc đẩy sự phát triển của loại hình du lịch mang lại nhiều tác động tích cực này.

* Phong trào xã hội được lan tỏa mạnh mẽ

Do sự nỗ lực của tất cả các bên liên quan trong việc chứng minh tác động của loại hình Doanh nghiệp xã hội mà ngày càng nhiều các tổ chức hoạt động dưới mô hình này. Có nhiều nguyên nhân khiến các phong trào xã hội ở Việt Nam ngày càng được lan tỏa mạnh mẽ:

* Nguồn lực xã hội ngày càng phát triển

– Nguồn nhân lực

Sự phát triển của hệ thống giáo dục cùng tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng đã và đang tạo nhiều cơ hội cho những sinh viên đại học và những người trẻ tuổi tiếp cận với những kiến thức hiện đại của thế giới, trong đó có Doanh nghiệp xã hội. Nhận thức được ý nghĩa và tầm quan trọng của loại hình doanh nghiệp này sẽ tạo môi trường thuận lợi giúp phát triển các “lãnh đạo cộng đồng” – những người rất có tiềm năng trở thành những Doanh nhân xã hội thành công, mang lại nhiều tác động tích cực cho xã hội.

Bên cạnh đó, cũng nhờ tiến trình hội nhập quốc tế mà số lượng du học sinh Việt Nam học tập tại nước ngoài ngày một tăng trưởng. Những sinh viên này, sau khi lĩnh hội được những kiến thức và tinh hoa từ các nền kinh tế khác nhau, trong đó có những kiến thức về Doanh nghiệp xã hội, sẽ quay trở lại đất nước góp sức mang lại những lợi ích cho xã hội, cộng đồng.

– Tinh thần doanh nhân

Mỗi năm, Việt Nam có khoảng trên 80.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập. Có thể thấy, doanh nghiệp thành lập mới tăng mạnh về số lượng và quy mô vốn so với cùng kỳ năm ngoái. Số lượng doanh nghiệp thành lập tăng và số vốn đăng ký tăng thể hiện hiệu quả tác động tích cực của Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư và hiệu quả ban đầu của các giải pháp chỉ đạo, điều hành của Chính phủ. Đồng thời, kết quả này thể hiện niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp và các nhà đầu tư đối với triển vọng tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam cũng như cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới. Qua đây có thể thấy, tinh thần kinh doanh của giới trẻ Việt Nam rất mạnh mẽ.

Tuy nhiên, Doanh nghiệp xã hội và doanh nghiệp truyền thống là hai loại hình doanh nghiệp có mục tiêu và cách thức vận hành hoạt động kinh doanh khác nhau vì thế rất khó có thể dựa vào những con số này để đánh giá được tinh thần doanh nhân xã hội. Nhưng có thể khẳng định rằng, cùng với tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, cùng sự lan tỏa mạnh mẽ của phong trào Doanh nghiệp xã hội trên toàn thế giới và đặc biệt là cùng với những chính sách, khuyến khích hỗ trợ của Nhà nước thì chắc chắn rằng tinh thần xã hội sẽ ngày càng phát triển và lan tỏa mạnh mẽ. Và đây sẽ là một thuận lợi để các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng có điều kiện phát triển nhiều hơn nữa.

– Vốn đầu tư xã hội

Nhìn chung, thị trường vốn đầu tư xã hội, vốn thiện nguyện có thể nói là dồi dào ở cả trong và ngoài nước. Đối với việc thu hút nguồn vốn đầu tư xã hội từ các tổ chức nước ngoài, vấn đề chủ yếu nằm ở năng lực thu hút vốn và uy tín của chính Doanh nghiệp xã hội trong nước. Trên thực tế, một số Doanh nghiệp xã hội đã làm rất tốt trong việc thu hút và quản lý nguồn vốn quốc tế. Để xây dựng được uy tín đối với các đối tác nước ngoài, các Doanh nghiệp xã hội phải có các kỹ năng kết nối chuyên nghiệp, tổ chức quy trình quản lý hiện đại, thể hiện trách nhiệm giải trình, tính công khai, minh bạch…

Đáng chú ý, nguồn lực từ bên ngòai không phải chỉ có tài chính. Sự hỗ trợ về kỹ thuật, nâng cao năng lực, chứng nhận đóng vai trò quan trọng. Hiện nay, rất nhiều tổ chức trung gian hỗ trợ sự phát triển của các Doanh nghiệp xã hội nói chung, trong đó có Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng, đang hoạt động rất tích cực và những tác động mà nó mang lại cũng được lan tỏa rất mạnh mẽ. Tiêu biểu cho những tổ chức này phải kể đến: Trung tâm Khởi nghiệp và Sáng tạo xã hội – Đại học Kinh tế Quốc dân (CSIE), trung tâm sáng kiến phục vụ cộng đồng (CSIP), trung tâm phát triển doanh nghiệp xã hội Tia sáng (Spark)…

Những tổ chức này đã tạo những tác động rất mạnh mẽ cho cộng đồng xã hội ở nhiều lĩnh vực khác nhau đặc biệt là trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng, đóng vai trò là những tổ chức đi đầu, dẫn dắt phong trào xã hội ngày càng phát triển mạnh ở Việt Nam. Họ không chỉ hỗ trợ về mặt kỹ thuật nhằm nâng cao năng lực cho các Doanh nghiệp xã hội ở Việt Nam mà còn hỗ trợ về tài chính theo từng giai đoạn, đồng thời kết nối mạng lưới các Doanh nghiệp xã hội, mạng lưới giảng viên/ đào tạo viên/ tư vấn viên Doanh nghiệp xã hội nhằm tối đa hóa sự hỗ trợ cho các Doanh nghiệp xã hội nói chung và Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng nói riêng trong quá trình phát triển cả về số lượng lẫn chất lượng.

Ngoài thị trường vốn rộng lớn bên ngoài, nguồn vốn thiện nguyện trong nước cũng đầy tiềm năng. Khi đã có năng lực và uy tín thực sự về cách tổ chức bài bản, chuyên nghiệp, công khai, minh bạch và chứng tỏ được hiệu quả xã hội thực tế, không ít tổ chức/ dự án từ thiện trong nước hiện tại thu hút được một số lượng vốn tài trợ rất dồi dào. Vấn đề nằm ở cách làm, sự sáng tạo, tính minh bạch trong hoạt động của Doanh nghiệp xã hội sẽ quyết định khả năng tiếp cận vốn của Doanh nghiệp xã hội đó.

* Một số nguồn lực khác

Các Doanh nghiệp xã hội còn có thể nắm bắt được cơ hội từ khung khổ chính sách, pháp luật của nhà nước về thu hút vốn đầu tư nước ngoài (trực tiếp và gián tiếp), chính sách hội nhập kinh tế, các thỏa thuận song phương, kinh tế thị trường. Điều này sẽ giúp ích các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng dễ tiếp cận khách du lịch từ nhiều quốc gia trên thế giới hơn.

Các chính sách ưu đãi, khuyến khích của nhà nước dành cho các loại hình Hợp tác xã, cơ sở ngoài công lập, doanh nghiệp công ích, đơn vị sự nghiệp, tổ chức KH&CN đều đem lại những điều kiện thuận lợi cho hoạt động của các tổ chức này và Doanh nghiệp xã hội (trong trường hợp chuyển đổi). Đặc biệt, việc luật hóa đưa Doanh nghiệp xã hội trở thành một loại hình doanh nghiệp chính thức trong hệ thống các doanh nghiệp tại Việt Nam đã giúp xây dựng một khung pháp lý cho sự phát triển của loại hình Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng.

So với nhiều quốc gia trong khu vực và trên thế giới, việc xây dựng khung pháp lý cho sự phát triển của các Doanh nghiệp xã hội là một lợi thế giúp các Doanh nghiệp xã hội nói chung và Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng nói riêng nhận được sự công nhận từ cộng đồng và sự hỗ trợ của nhà nước trong quá trình phát triển.

Dù còn nhiều thách thức, khó khăn nhưng với những gì đã đạt được, Doanh nghiệp xã hội nói chung và Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng nói riêng sẽ có nhiều thuận lợi trong việc phát triển về cả số lượng và chất lượng trong thời gian tới.

2. Những hạn chế, yếu kém và nguyên nhân

2.1. Những hạn chế, yếu kém còn tồn tại

Từ những phân tích về thực trạng phát triển các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng tại Viẹt Nam và thực trạng những nhân tố tác động đến sự phát triển của các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng tại Việt Nam trên đây, cùng kết quả khảo sát đã được thực hiện để tìm hiểu về những khó khăn trong việc doanh nghiệp ra quyết định chuyển đổi thành Doanh nghiệp xã hội, có thể thấy, bên cạnh những mặt đã đạt được trong việc phát triển của các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng tại Việt Nam, vẫn còn tồn tại những hạn chế, yếu kém cần khắc phục:

– Chưa có tổ chức kinh doanh nào hoạt động trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng đăng ký kinh doanh dưới hình thức là Doanh nghiệp xã hội theo đúng Luật Doanh nghiệp: Mặc dù Luật Doanh nghiệp đã chính thức luật hóa loại hình Doanh nghiệp xã hội nhưng các tổ chức kinh doanh vẫn còn đang rất dò xét khi đưa ra quyết định thành lập hoặc chuyển đổi thành Doanh nghiệp xã hội. Theo Bộ Kế hoạch và đầu tư, tính đến cuối năm 2017, chưa có bất kỳ tổ chức kinh doanh nào đăng ký là Doanh nghiệp xã hội theo đúng Luật Doanh nghiệp.

– Hạn chế về nhận thức của cộng đồng với loại hình Doanh nghiệp xã hội: Doanh nghiệp xã hội là loại hình doanh nghiệp mới nhất được công nhận và đưa vào Luật Doanh nghiệp tại Việt Nam. Vì thế, sự nhận diện của cộng đồng về loại hình doanh nghiệp này chưa cao. Sự hạn chế này không chỉ đến từ phía các tổ chức đang triển khai các hoạt động kinh doanh nói chung và hoạt động trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng nói riêng mà còn đến từ phía cộng đồng.

– Hạn chế trong khả năng tiếp cận thị trường: các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng hiện gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận thị trường khách du lịch cả trong và ngoài nước, tác động lớn đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp.

– Chất lượng sản phẩm, dịch vụ Du lịch cộng đồng chỉ ở mức trung bình: sản phẩm Du lịch cộng đồng tại Việt Nam hiện nay còn chưa đa dạng và chưa tạo lập được bản sắc riêng, chất lượng dịch vụ tại các điểm Du lịch cộng đồng hiện nay theo đánh giá từ phía du khách mới chỉ ở mức trung bình.

2.2. Nguyên nhân:

* Chính sách về Doanh nghiệp xã hội chưa hoàn thiện

Có thể thấy, với những quy định trong Điều 10 Luật Doanh nghiệp, Nhà nước đã xây dựng một khung chính sách cho các Doanh nghiệp xã hội nói chung phát triển. Đây sẽ là cơ sở để các Doanh nghiệp xã hội nói chung và Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng có nhiều điều kiện thuận lợi hơn trong quá trình triển khai các hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, đây mới chỉ là khung chính sách cho các Doanh nghiệp xã hội. Để triển khai hoạt động kinh doanh một cách có hiệu quả, Doanh nghiệp xã hội cần nhiều hơn nữa những quy định từ các bộ, ban, ngành liên quan để có một hệ thống chính sách thống nhất làm căn cứ để hoạt động.

Hiện nay, những quy định bằng văn bản pháp lý mới chỉ dừng lại ở những nội dung rất đơn giản như điều kiện đăng ký, hướng dẫn đăng ký… mà chưa hề có một hệ thống các chính sách từ các ban ngành cụ thể nhằm tạo một môi trường kinh doanh thuận lợi cho các doanh nghiệp. Điều này khiến các Doanh nghiệp xã hội phải cân nhắc rất nhiều khi đưa ra quyết định đăng ký kinh doanh dưới hình thức Doanh nghiệp xã hội.

Vì vậy, với cơ sở lý luận và thực trạng đã phân tích trên đây, rất cần đưa ra những chính sách có tác dụng hỗ trợ sự phát triển của các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng cả về chiều rộng và chiều sâu, mang lại hiệu quả cao nhất cho cộng đồng, xã hội.

* Hạn chế trong công tác truyền thông về Doanh nghiệp xã hội

Có thể thấy, sự hạn chế trong nhận thức về Doanh nghiệp xã hội không chỉ đến từ phía các tổ chức kinh doanh mà còn đến từ cộng đồng địa phương, ngay cả một số doanh nghiệp, tổ chức đang triển khai hoạt động kinh doanh có những đóng góp nhất định cho sự phát triển của cộng đồng cũng chưa hiểu rõ bản chất của loại hình doanh nghiệp này. Nhiều doanh nghiệp chứng minh được sự tác động của doanh nghiệp mình đối với xã hội và cộng đồng nhưng chính họ vẫn đặt mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận cho chủ đầu tư/ cổ đông lên hàng đầu thì đây chưa phải là một Doanh nghiệp xã hội thuần túy. Bởi hoạt động kinh doanh của các Doanh nghiệp xã hội xuất phát từ mục tiêu giải quyết một vấn đề xã hội nào đó, chính từ mục tiêu này, các Doanh nhân xã hội mới sáng tạo ra những phương án kinh doanh để nhằm mục đích cuối cùng là giải quyết các vấn đề đã được xác định.

Việc các doanh nghiệp tham gia vào hoạt động hỗ trợ cộng đồng chưa được coi là một Doanh nghiệp xã hội đúng nghĩa, đơn giản đó chỉ là hoạt động hướng xã hội hay còn được hiểu là một dạng triển khai hoạt động CSR (Corporate Social Responsibility) thể hiện trách nhiệm của doanh nghiệp với xã hội. Việc chưa tường minh về bản chất của Doanh nghiệp xã hội sẽ khiến các doanh nghiệp và tổ chức kinh doanh không phát huy hết được những tác động mà nó mang lại cho xã hội, cộng đồng.

Ngoài ra, nhận thức từ phía cộng đồng đối với Doanh nghiệp xã hội hiện cũng chưa thực sự rõ ràng. Một bộ phận cộng đồng đang phân vân về sứ mệnh giải quyết các vấn đề xã hội mà các Doanh nghiệp xã hội đang theo đuổi. Trong khi mục đích của việc kinh doanh là mang lại lợi nhuận, vậy có gì mâu thuẫn giữa việc triển khai hoạt động kinh doanh và việc giải quyết các vấn đề xã hội, mang lại lợi ích cho cộng đồng? Đó là câu hỏi mà nếu không được giải đáp thấu đáo thì khó có thể tạo tác động tới hành vi tiêu dùng nói chung và hành vi tiêu dùng du lịch nói riêng của cộng đồng.

Vì thế, cần phải có những chiến dịch cụ thể trong việc tuyên truyền, truyền thông về bản chất, đặc điểm cũng như cách thức tạo tác động xã hội mà các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng triển khai để cộng đồng nhận thấy rằng việc sử dụng các sản phẩm, dịch vụ của các Doanh nghiệp xã hội này là một cách để bản thân họ được đóng góp vào việc thực hiện các mục tiêu xã hội, mang lại những lợi ích nhất định nào đó cho cộng đồng.

Có thể nói, nguyên nhân của sự hạn chế về nhận thức của cộng đồng đối với các Doanh nghiệp xã hội nói chung và Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực cộng đồng nói riêng chủ yếu là do vấn đề truyền thông. Vì thế, việc đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức về Doanh nghiệp xã hội là nhiệm vụ hàng đầu cần phải làm để thúc đẩy sự phát triển của loại hình doanh nghiệp này.

Đối với các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng, ngoài việc làm rõ bản chất, đặc điểm của Doanh nghiệp xã hội thì các doanh nghiệp này cần phải chỉ rõ cách thức mà họ tạo tác động xã hội đến cộng đồng địa phương tại điểm đến du lịch. Bằng cách đó, người dân địa phương, các Doanh nhân xã hội có ý tưởng khởi nghiệp sẽ thấy rõ được cách mà họ giải quyết các vấn đề xã hội tại cộng đồng, từ đó thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng địa phương cũng như các doanh nhân trẻ có ý tưởng khởi nghiệp bằng mô hình này. Đây cũng là yếu tố nền tảng để các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng ngày càng phát triển.

* Hạn chế trong năng lực quản lý và vận hành Doanh nghiệp xã hội

Nhân lực tại các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng chủ yếu là người dân địa phương tại các điểm Du lịch cộng đồng với trình độ chuyên môn và năng lực thích ứng với môi trường kinh doanh không cao. Điều này dẫn tới sự khó khăn cho các doanh nghiệp trong việc tiếp cận thị trường khách du lịch. Đây cũng chính là yếu điểm khiến hoạt động của các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng khó cạnh tranh với các doanh nghiệp du lịch truyền thống.

Có thể thấy, với sự phát triển của khoa học công nghệ và đặc biệt là cuộc cách mạng công nghệ 4.0, hoạt động kinh doanh trong mọi lĩnh vực đã có những thay đổi theo chiều hướng áp dụng những tiến bộ công nghệ trên nền tảng trực tuyến để tìm kiếm khách hàng, mở rộng thị trường. Vậy mà theo đánh giá của các doanh nghiệp được khảo sát, phần lớn họ cho rằng yếu tố công nghệ có mức độ ảnh hưởng trung bình đến hoạt động của doanh nghiệp họ.

Kết quả này cho thấy rằng các doanh nghiệp còn chưa coi trọng việc sử dụng công nghệ để phát triển thị trường kinh doanh. Đây là một yếu điểm cần phải có hành động cụ thể để nâng cao nhận thức cũng như năng lực tiếp cận và ứng dụng công nghệ vào hoạt động kinh doanh cho các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng. Ngoài ra, việc mở rộng quan hệ đối tác cũng không được triển khai có hiệu quả tại các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng.

Đây cũng là một nguyên nhân khiến việc tiếp cận thị trường gặp khó khăn. Tuy nhiên, phải nhận thấy rằng hạn chế lớn nhất của các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng là năng lực quản lý và vận hành adoanh nghiệp. Vì thế, tìm cách nâng cao năng lực quản lý và vận hành doanh nghiệp sẽ là một giải pháp đảm bảo mang lại tính tự vững cho các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt của nền kinh tế thị trường như hiện nay.

* Hạn chế về chất lượng nguồn nhân lực trong các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng

Nguồn nhân lực làm việc trong các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng ở đây được hiểu là bao gồm cả đội ngũ quản lý và những người tham gia vào hoạt động phục vụ khách du lịch. Trong đó, những người trực tiếp tham gia vào hoạt động phục vụ khách du lịch chủ yếu là cộng đồng địa phương tại điểm đến. Nhóm đối tượng này đã được làm rõ ở phần trên trong việc mang lại những ảnh hưởng tới chất lượng trải nghiệm và sự hài lòng của du khách trong quá trinh phục vụ. Nhóm đối tượng còn lại là đội ngũ quản lý doanh nghiệp và đặc biệt là các Doanh nhân xã hội.

Doanh nhân xã hội là người quản lý và vận hành hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Hiệu quả của hoạt động kinh doanh phụ thuộc rất lớn vào trình độ của những người đứng đầu này. Bên cạnh những tác động mang tính lan tỏa từ tinh thần kinh doanh xã hội mà các Doanh nhân xã hội mang lại thì những quyết sách của họ có ảnh hưởng lớn tới chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Hiện nay, hầu hết các Doanh nhân xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng là những người không được đào tạo bài bản về du lịch hoặc quản trị kinh doanh.

Vì thế, việc vận hành một doanh nghiệp với những quy luật khắc nghiệt của thị trường không phải là dễ dàng. Điều này cũng xuất phát từ thực tế công tác đào tạo hiện nay ở Việt Nam chưa có những chương trình đào tạo chuyên sâu về tinh thần xã hội, về Doanh nghiệp xã hội với những kiến thức và kỹ năng cụ thể về lĩnh vực này. Với sự nỗ lực của các tổ chức trung gian hỗ trợ cho sự phát triển của Doanh nghiệp xã hội thì hiện nay các chương trình đào tạo về tinh thần xã hội mới chỉ dừng lại ở những khóa đào tạo ngắn hạn, ít nhiều mang lại những tác động trong việc nâng cao nhận thức cũng như năng lực cho các Doanh nhân xã hội nhưng điều đó vẫn chưa đủ để có một đội ngũ Doanh nhân xã hội vừa có cả tinh thần xã hội và cả kỹ năng quản trị doanh nghiệp. Vì vậy, nghiên cứu đưa các nội dung về tinh thần sáng tạo xã hội, về Doanh nghiệp xã hội và về quản trị Doanh nghiệp xã hội cũng như những nội dung về Du lịch cộng đồng vào đào tạo chuyên sâu tại các cơ sở đào tạo là một công việc làm cần thiết để đảm bảo sự phát triển một cách bền vững cho các Doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực Du lịch cộng đồng.

Tham khảo thêm

Vũ Hương Giang (2019). Nghiên cứu phát triển doanh nghiệp xã hội trong lĩnh vực du lịch cộng đồng tại Việt Nam. Luận án tiến sĩ kinh tế. Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách công thương. Hà Nội.