Theo quy định tại Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học, Điều lệ trường đại học; hiệu trưởng trường đại học phải quản lý các lĩnh vực hoạt động chủ yếu như: hoạt động đào tạo, hoạt động KH&CN, các hoạt động mang tính phương tiện và điều kiện cho hai hoạt động này là các lĩnh vực cơ sở vật chất và thiết bị đào tạo, lĩnh vực môi trường đào tạo và lĩnh vực hệ thống thông tin. Tuy nhiên bài viết chỉ tập trung vào nội dung về quản lý hoạt động đào tạo và quản lý các hoạt động mang tính phương tiện và điều kiện cho hoạt động đào tạo của trường đại học đa phân hiệu. Theo đó quản lý trường đại học đa phân hiệu bao gồm 06 nội dung chủ yếu sau:
1. Quản lý hoạt động đào tạo và nghiên cứu KH&CN
Đào tạo là hoạt động trung tâm và mang tính đặc trưng của các nhà trường. Quản lý hoạt động đào tạo của trường đại học đa phân hiệu phải thực hiện xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra các hoạt động chủ yếu dưới đây cho cả cơ sở chính và phân hiệu.
– Khảo sát nhu cầu xã hội về đào tạo nguồn nhân lực trên các bình diện cộng đồng, địa phương, vùng, miền nói chung và tại địa phương có trụ sở của phân hiệu.
– Xác định các chuyên ngành đào tạo phù hợp nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực của cộng đồng, địa phương vùng, miền nói chung và tại địa phương có trụ sở của phân hiệu.
– Xác định mục tiêu đào tạo trên cơ sở nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực cộng đồng, địa phương vùng, miền nói chung và tại địa phương có trụ sở của phân hiệu.
– Xây dựng chương trình và thiết lập giáo trình đào tạo theo các chuyên ngành đào tạo ở cả cơ sở chính và phân hiệu.
– Tổ chức tuyển sinh, đón tiếp người học, phân chia vào các lớp học, tổ chức các hoạt động phục vụ học tập cho mọi người học thuộc cơ sở chính và phân hiệu.
– Tổ chức giảng dạy và học tập ở phân hiệu theo phương châm hỗ trợ nhân lực có trình độ và kinh nghiệm từ cơ sở chính cho phân hiệu.
– Tổ chức nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng các thành quả KH&CN vào hoạt động đào tạo nhằm nâng cao chất lượng đào tạo ở cả cơ sở chính và phân hiệu.
– Tổ chức các hoạt động về phương tiện và điều kiện đào tạo tại các phân hiệu theo phương châm tận dụng lợi thế của địa phương và sự hỗ trợ của cơ sở chính.
– Tổ chức các hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo; trong đó có lựa chọn các phương thức kiểm tra và đánh giá kết quả đào tạo ở cả cơ sở chính và phân hiệu.
2. Quản lý đội ngũ nhân lực
Đội ngũ nhân lực của một nhà trường hiểu theo nghĩa rộng là một trong những phương tiện của chủ thể quản lý trong việc thực hiện mục tiêu quản lý; đồng thời là lực lượng chủ yếu của nhà trường trong thực hiện các mục tiêu bộ phận (mục tiêu của từng đơn vị). Chất lượng hoạt động đào tạo của nhà trường luôn luôn liên quan và phụ thuộc phần nhiều vào quản lý đội ngũ CBQL đào tạo, các nhà khoa học, giảng viên và nhân viên phục vụ đào tạo.
Quản lý đội ngũ nhân lực tại trường đại học đa phân hiệu chủ yếu là quản lý đội ngũ cán bộ khoa học, giảng viên và nhân viên phục vụ hoạt động dạy và học; trong đó có các hoạt động chủ yếu:
– Thiết lập quy hoạch phát triển đội ngũ: dự báo quy mô phát triển, đề ra mục tiêu số lượng, cơ cấu và chất lượng đội ngũ theo thời gian, dự kiến biện pháp và điều kiện thực hiện mục tiêu.
– Tuyển chọn các nhà khoa học, giảng viên và nhân viên phục vụ hoạt động đào tạo theo quy hoạch phát triển đội ngũ ở cả cơ sở chính và phân hiệu (đã được thiết lập).
– Sử dụng đội ngũ, trong đó tập trung vào sắp xếp và bố trí nhân lực theo cơ cấu tổ chức của trường; tăng cường sự hỗ trợ nhân lực của cơ sở chính cho phân hiệu.
– Tổ chức hoạt động đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ tại phân hiệu nhằm chuẩn hóa đội ngũ của cả trường, nhất là tại phân hiệu của trường.
– Thực hiện giám sát, kiểm tra, đánh giá và thẩm định kết quả hoạt động của đội ngũ trên cơ sở chức năng và nhiệm vụ của họ ở cả cơ sở chính và phân hiệu.
– Thực hiện chính sách tạo động lực tinh thần và vật chất cho đội ngũ ở
cả cơ sở chính và phân hiệu phát triển theo mục tiêu quy hoạch.
3. Quản lý cơ sở vất chất và thiết bị
Cơ sở vật chất và thiết bị đào tạo của một tổ chức là yếu tố phương tiện và điều kiện tất yếu để đạt tới các mục đích hoạt động đào tạo. Quản lý
cơ sở vật chất và thiết bị đào tạo của một trường đại học đa phân hiệu là quản lý tài chính, thiết bị kỹ thuật thí nghiệm, thực hành, thư viện và sản phẩm KH&CN.
Quản lý cơ sở vật chất và thiết bị đào tạo của các trường đại học đa phân hiệu bao gồm các nội dung chủ yếu:
– Thiết lập kế hoạch phát triển cơ sở vật chất và thiết bị đào tạo theo nhu cầu sử dụng của các chuyên ngành đào tạo ở cả cơ sở chính và phân hiệu theo hướng chuẩn hóa và hiện đại hóa.
– Huy động tài chính từ Nhà nước, đặc biệt là từ địa phương, cộng đồng và từ các tổ chức và cá nhân tham gia đầu tư và hưởng lợi từ hoạt động đào tạo ở cả cơ sở chính và phân hiệu.
– Xây dựng cơ sở hạ tầng: giảng đường, thư viện, thí nghiệm, thực hành, hội trường, sân chơi, bãi tập, các khu văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao ở cả cơ sở chính và phân hiệu.
– Mua sắm, trang bị thiết bị kỹ thuật, học liệu, các sản phẩm KH&CN trong thư viện, thí nghiệm thực hành, các thiết bị thông tin ở cả cơ sở chính và phân hiệu trên cơ sở có sự hỗ trợ của cơ sở chính.
– Triển khai các hoạt động của thư viện như mua, sưu tầm, giới thiệu, lưu trữ sách, báo khoa học, sản phẩm nghiên cứu KH&CN, quản lý người đọc ở cả cơ sở chính và phân hiệu.
– Triển khai các hoạt động của phòng thí nghiệm, thực hành: mua sắm, trang bị, bảo quản hướng dẫn thí nghiệm, thực hành ở cả cơ sở chính và phân hiệu.
– Triển khai các hoạt động quản lý thiết bị kỹ thuật chuyên dụng cho hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao, dụng cụ lao động, nhà ăn tập thể ở cả cơ sở chính và phân hiệu.
– Triển khai các hoạt động hướng dẫn sử dụng, sử dụng, bảo quản, tu sửa, thanh lý về cơ sở vật chất và thiết bị đào tạo ở cả cơ sở chính và phân hiệu.
4. Quản lý môi trường hoạt động
Quản lý hoạt động thiết lập và phát huy thế mạnh môi trường của hoạt động đào tạo của các trường đại học đa phân hiệu nhằm tận dụng được thuận lợi và hạn chế các bất thuận từ môi trường xã hội và tự nhiên đến với hoạt động đào tạo, trong đó có các nội dung chủ yếu như:
– Tổ chức các hoạt động tuyên truyền và học tập về luật pháp, chính sách, cơ chế quản lý xã hội, các điều lệ và quy chế đào tạo của trường ở cả cơ sở chính và phân hiệu.
– Thiết lập văn hoá nhà trường tại phân hiệu thông qua các mối quan hệ giữa người với người và trên cơ sở các giá trị cốt lõi của nhà trường, các giá trị truyền thống và bản sắc văn hoá địa phương ở cơ sở chính và ở phân hiệu.
– Thiết lập các mối quan hệ hợp tác của phân hiệu với các đối tác trong và ngoài nước về đào tạo, nghiên cứu KH&CN, phát triển đội ngũ, tài lực và vật lực.
– Tận dụng các lợi thế từ môi trường thiên nhiên ở địa phương có trụ sở của trường (cơ sở chính và phân hiệu) đối với hoạt động đào tạo; đồng thời tìm các phương án nhằm giảm thiểu sự ảnh hưởng tiêu cực của môi trường.
5. Quản lý hoạt động kiểm soát chất lượng
Hoạt động kiểm soát chất lượng đào tạo là hoạt động của một trong những chức năng cơ bản của quản lý. Hoạt động này mang tính tất yếu trong quản lý để vừa đảm bảo chất lượng các hoạt động đào tạo, vừa tạo nên thương hiệu, vừa khẳng định được tầm nhìn, sứ mạng, các giá trị cốt lõi của nhà trường và vừa là những giải pháp để nhà trường được phát triển bền vững.
Quản lý hoạt động kiểm soát chất lượng đào tạo của các trường đại học
đa phân hiệu bao gồm các hoạt động cụ thể:
– Thu thập thông tin về kết quả đào tạo và các kết quả hoạt động khác ở
cả cơ sở chính và phân hiệu; so sánh kết quả đó với mục tiêu đào tạo.
– Tìm nguyên nhân dẫn đến các kết quả hoạt động; ra quyết định phát huy thành tích, uốn nắn lệch lạc và xử lý sai phạm.
– Tham gia kiểm định chất lượng đào tạo ở cả cơ sở chính và phân hiệu: tổ chức các hoạt động tự đánh giá (đánh giá trong) theo các chuẩn đánh giá đã ban hành.
– Tham gia kiểm định chất lượng đào tạo ở cả cơ sở chính và phân hiệu: mời các tổ chức kiểm định chất lượng đánh giá ngoài của theo các chuẩn đánh giá chất lượng.
6. Quản lý hệ thống thông tin quản lý
Quản lý hệ thống thông tin quản lý của các trường đại học đa phân hiệu là quản lý việc thu thập, xử lý, lưu trữ và chuyển tải các thông tin phục vụ cho người quản lý các cấp để họ ban hành quyết định quản lý và những người bị quản lý thực thi các quyết định quản lý.
Quản lý hệ thống thông tin quản lý của một trường đại học đa phân hiệu bao gồm một số nội dung chủ yếu:
– Thiết lập cơ cấu tổ chức và cơ chế quản lý hệ thống thông tin nhằm nhằm thu thập, xử lý, lưu trữ và chuyển tải thông tin phục vụ cho hoạt động quản lý.
– Trang bị cơ sở vật chất và thiết bị thông tin như máy chủ, đường truyền và các phần mềm, thực hiện nối mạng để có các điều kiện nhân lực thông tin hoạt động.
– Thiết lập cơ sở dữ liệu về các hoạt động của nhà trường nói chung và của phân hiệu nói riêng để làm cơ sở cho việc thu thập, xử lý và chuyển tải các thông tin trong quản lý đào tạo.
– Xây dựng và thực thi các quyết định phân cấp trong thu thập, xử lý, chuyển tải và lưu trữ các thông tin quản lý của nhà trường nói chung, trong đó bao gồm cả các thông tin quản lý của phân hiệu.
